Em hãy nêu tình huống vợ “lấy” trong truyện “Lấy vợ” của Kim Lân, từ đó nhận xét thái độ của nhà văn đối với con người và hoàn cảnh xã hội đương thời bộc lộ qua tình huống truyện đặc sắc.
Lấy Vợ Nhặt của Kim Lân viết về nạn đói năm Đinh Dậu là một truyện ngắn đặc sắc và đặc sắc nhất trong nền văn xuôi Việt Nam hiện đại. Cuộc sống phong phú của làng quê, cộng đồng làng xã, câu chuyện anh thợ cày thô lỗ “nhặt” vợ với tấm lòng nhân hậu, bao dung đã được tác giả kể lại một cách hiệu quả, phong phú. Thủ pháp phân tích tâm lí nhân vật và xây dựng tình tiết – cốt truyện giàu kịch tính là một giá trị nghệ thuật – tư tưởng hiện thực được thể hiện trong tình huống “lấy” vợ của anh Tràng.
Truyện ngắn Vợ nhặt xoay quanh cuộc hôn nhân của chị với nhân vật Tràng, một chàng trai vừa xấu vừa chất phác. Chú Trang mồ côi cha, sống cạnh nhà với mẹ già. Nhà nghèo, làm nghề kéo xe bò thuê. Mắt “nhỏ”, khuôn mặt “thô kệch”, “đầu” nhẵn nhụi “có thói quen lảm nhảm khi đi…” Tôi nghĩ nó sẽ kéo dài đến tuổi già. Có ai ngờ rằng… chỉ là “Ngày em chẳng hai bận”, một bài hát rất lãng mạn, bốn tô bánh bèo ở chợ tỉnh, đám cưới chẳng ra gì mà anh lại “cuỗm” vợ. Cô là một cô gái quần áo rách như tổ đỉa, nhưng “men lì” và là người mà Trang “rất thích”.
Tràng “lấy” vợ vào lúc nạn đói hoành hành. Người chết đói như ngả rạ. Dòng người chạy đói “xám như ma trơi”. Mùi xác người… Quạ “kêu từng hồi” trên bầu trời như đám mây đen. “Bệnh xác sống” sống ở các khu phố. Tràng “lấy” vợ nhưng cảm thấy “lựa chọn” vì giữa lúc đói khổ vẫn khó khăn để nuôi thân nhưng “vẫn vượt qua được”. Trên đường về, “vợ mới tân nương” khác thường “mỉm cười”, “mắt cười”, “mắt sáng long lanh” v.v. Và Thị đã “ngại hay ngu”.
Trước sự ngạc nhiên của cả xóm, Tràng “rước” được vợ về. Trẻ con nghển cổ kêu: “Vợ chồng mình buồn cười quá”. Có người “thở dài”, có người “thì thầm” hỏi. Một người đàn ông khác “cười và lắc.” Có người lo và thương Tràng: “Thế gian này còn trả nợ đời”. Mẹ Trang, bà Tư, càng bất ngờ hơn khi thấy một người phụ nữ lạ mặt “đứng bên giường bệnh” của con trai mình. Ông vừa tiếc, vừa mừng, vừa lo: “Không biết chúng nó có nuôi được nhau qua cơn đói khát này không?”. Trong đêm “tân hôn” của Tràng, dầu đã đốt hết hai xu, nhưng trong bóng đêm càng nghe rõ “tiếng kêu dở khóc dở cười” của những gia đình mới chết đói.
Mẹ chồng chỉ mua một nồi cháo cám để mừng nàng dâu mới. Tiếng trống thuế vẫn “hối hả” và ở đập Sộp dân đói ầm ầm bỏ đi, trước mặt là lá cờ đỏ to tướng.
Tình huống “lấy vợ” được Kim Lân sáng tạo với cảm hứng nhân văn sâu sắc. Một. Anh đã dành những tình cảm tốt đẹp nhất của mình cho những người nghèo khổ, thiếu thốn. Ông đồng cảm với nỗi đau của dân tộc trước thảm họa năm Đinh Dậu “người chết như rơm”. Anh cảm thấy tội nghiệp cho cô gái đã cướp đi phần lớn sự đói khát của mình. Không còn tên nữa. Không còn cha mẹ, anh em. Không có gia đình quê hương. Gương mặt anh “gầy gò hốc hác”, quần áo tả tơi như một ổ đỉa. Đói, mất duyên, “bốn bát húp bánh”. Giá trị và nhân phẩm của người con gái đã trở nên rẻ rúng và đáng thương! Tai họa đang hiện ra trước mắt, cô sẽ chết đói, cô phải “theo trai”, cô phải lấy Trang…
Kim Lân rất tốt bụng. Anh gọi đôi mắt và nụ cười của Trang rất đẹp và rất hạnh phúc. Anh phát hiện ra một chút duyên dáng và nữ tính của thị. Đôi mắt cười phản bội tình yêu và cái trán của Tràng trong đêm tân hôn được nhà văn khắc họa đầy ý nghĩa. Hạnh phúc đến với Tràng, tuy đến muộn, phải “chụp” lấy một người vợ nên Tràng rất đỗi tự hào và kính trọng. Anh mua dầu trị giá hai xu để thắp sáng đêm tân hôn, xua tan bóng tối, nghèo đói, cô đơn, mừng “vợ mới” và soi sáng hạnh phúc tương lai. Tình huống hai mương dầu giàu ý nghĩa nhân đạo.
Kim Lân đánh giá cao những phẩm chất tốt đẹp của người cần cù. Ông diễn tả những giọt nước mắt lo lắng và vui mừng của người mẹ nghèo khi có được nàng dâu mới. quan niệm “ba nhà giàu, ba đời khó”; Món cháo cám đắng mà người xưa gọi là “cháo ngon bổ ngọt”, những câu chuyện vui mẹ chồng kể cho con dâu nghe khi ăn cháo cám và những câu chuyện sau đó của họ. Tất cả đều thể hiện một cách hiệu quả tình yêu thương con người, niềm tin vào con người của tác giả
Về thực trạng xã hội hiện nay, qua tình huống Tràng “lấy vợ”, Kim Lân căm ghét lên án, vạch trần tội ác của Nhật, Pháp đã bắt nhân dân ta trồng lúa, cướp bóc, nhổ lúa để sưu cao thuế khủng. nạn đói năm 1945, con gà trống đã giết chết hơn hai triệu người, khiến nhiều người chết đói! Cái đói đã làm mất giá trị con người. Không cần mạng che mặt, chỉ cần bốn bát bánh thầu dầu cho một người vợ “khiêng”.
Qua tình tiết đánh trống thuế, tân nương tuyên bố đồng bào Tây Nguyên, Bắc Giang không chịu nộp thuế, phá kho thóc của Nhật – chia cho dân đói, v.v. Trên đê Sốp với lá cờ đỏ to lớn tung bay trước mặt. Kim Lân đã thể hiện một cách tuyệt vời tình cảm của hàng triệu người nông dân Việt Nam đối với cách mạng. Cứu đói, cứu người, cứu đời đem lại độc lập tự do cho dân tộc chính là sự xuất hiện của lá cờ đỏ ấy. Thông qua hình ảnh lá cờ đỏ, cảm hứng nhân đạo của truyện “Chàng nhặt vợ” được nhân lên bởi cảm hứng nhân văn cao đẹp.
- Cảm nhận những chuyển biến trong nhân vật Tràng và nhân vật người vợ “bị lấy” trong truyện ngắn “Chàng nhặt” của Kim Lân
