Mô típ quen thuộc trong ca dao cổ:
“Em yêu của tôi… “
Qua năm tháng, dân ca vẫn là ngôn ngữ ân tình để diễn tả tâm tư tình cảm của người lớn tuổi. Ca dao ăn sâu vào tâm hồn Việt Nam, đặc biệt là những ca dao viết về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ, có nhiều ca dao mở đầu bằng một mô típ. “Em yêu của tôi…”.
Những câu ca dao có câu “Thân em…” có nghĩa là thân phận người phụ nữ, cuộc đời của người phụ nữ. Những số phận, cuộc đời này thường có số phận hẩm hiu, nghiệt ngã. Hầu hết các bài ca dao có động cơ này thường có giai điệu buồn, xót xa, than thở về cuộc đời tàn bạo, xã hội phong kiến bất công, tàn ác. “Thân em…” phản ánh sự nghiện ngập, thể hiện nỗi buồn. Phụ nữ trong xã hội đau đớn.
“Thân em như vịt bơi
Sóng đánh gió biết đâu mà xô”.
Những câu ca dao này gắn liền với thân phận người phụ nữ và thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với chị. Ngày xưa, cuộc đời người phụ nữ bị trói buộc, bị trói buộc bởi nhiều sợi dây hữu hình và vô hình, họ không thể đứng lên và chiến thắng số phận:
“Thân em như hạc đứng đầu đình
Nếu bạn muốn bay, bạn không thể tự cứu mình bằng cách bay
Qua những câu thơ mở đầu bằng mô típ “ĐóngTÔI… ”, người bình thường cũng muốn nói lên nỗi khổ, nỗi bất hạnh của người phụ nữ, điều mà xã hội hiện đại khó diễn đạt. Họ nên gửi tấm lòng mình qua những làn điệu dân ca rộn ràng xúc động:
“Thân em như lá cẩm
Nắng vào ban ngày và sương mù vào ban đêm .
Nỗi đau đó không phải ai cũng thấu hiểu, nhiều khi bề ngoài tươi tỉnh mà ruột gan rối bời:
“Thân em như cây sầu riêng
Bên ngoài héo tươi; giữa tương lai.
Dù cuộc đời có bao nhiêu sóng gió, dù số phận có nghiệt ngã đến đâu thì người phụ nữ vẫn vẹn nguyên đức hạnh. Ngay cả trong khó khăn, thử thách, họ vẫn thể hiện bản lĩnh của mình. Tác giả nổi tiếng đã tự hào ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ cả về hình thức lẫn tinh thần, thể hiện giá trị vốn có của họ:
“Đóng Tôi như chuông vàng
Trong thành có ngàn người hầu
“ĐóngTÔI… “Thật đẹp và cao quý:
“Đóng Tôi như cá hóa rồng
Chín tầng mây trên trời”
Những người mẹ – nghệ sĩ của tình yêu thương đã hát những bài hát ru dân ca hay và ngọt ngào. Vì vậy, ca dao đã đi sâu vào tiềm thức, tâm hồn của người bình dân. Với vần điệu và họa tiết “Em yêu của tôi… ”, người dân bày tỏ nỗi xót xa, trách đời, bên cạnh đó còn phản kháng, đấu tranh cho quyền lợi của phụ nữ, làm phong phú thêm dân ca Việt Nam.
- “Buổi chiều… ” nỗi nhớ trong ca dao:
Về trưa, ca dao có nhiều cấu trúc phổ biến: trưa, trưa, chiều… Trưa là khoảng thời gian êm đềm hay buồn bã, trước bóng hoàng hôn, gần tối. Đây là khoảng thời gian nhàn nhã nhất trong ngày, là thời điểm mà những cố nhân gặp gỡ, đoàn tụ và trở về (cô dâu về tổ, suối về với biển, người về với tổ ấm, nơi nương tựa của lòng mình). là tình yêu và tình gia đình). Thuở ấy, trai gái côi cút, xa người thương, đàn bà lấy chồng xa, bơ vơ nơi xứ lạ quê người. Vì vậy, khi bài hát của họ cất lên là cả một trời thương nhớ, những khoảng trống vô hình, những lời thổ lộ chân thành của trái tim.
Đây là lời của một cô gái nhớ mẹ:
Ngõ dừng chân chiều
Nhìn quê mẹ chiều mà xót xa”.
Buổi chiều! Lời tựa của một nốt nhạc là một mô típ giàu sức gợi. Đằng sau tờ tiền đó là bức chân dung của một cô gái lo lắng, buồn bã. Nỗi buồn của người con gái mới về nhà chồng thật lạ. Tôi không quen, trái tim tôi tràn đầy gia đình, nỗi nhớ cha mẹ và những kỷ niệm đẹp. Vì vậy, mỗi chiều, thưa bà. nơi anh có thể trốn tránh mọi ánh mắt để cho vơi đi nỗi nhớ nhung, để “nhìn về quê hương” bằng cách lẻn vào một con ngõ vắng ít người qua lại, ít người để ý. Đó là một chặng đường dài cho một quả cam. Đôi khi những bông hoa chỉ là một khoảng cách trong một lĩnh vực hàng ngàn dặm; Bởi trong thời đại phong kiến, con gái đi lấy chồng phải đóng khung cuộc sống ở nhà chồng. Bài hát mở đầu là “trưa” và kết thúc là “chín giờ chiều”, như khép lại tất cả những con đường trở về với mẹ. Tôi thấy thương cho những người phụ nữ thời phong kiến.
Ở một ca từ khác, nỗi đau cuối cùng là khi người con gái hoài cổ chìm trong màn sương mất mát:
“Chiều bưng rổ hái rau
Nhìn mộ mẹ đau như cắt
Hình ảnh người mẹ đã tan vào mây khói nỗi nhớ. Cô gái xa quê mang trong mình một nỗi đau không bao giờ lành. Nỗi đau này tiếp tục vang vọng đến các thế hệ độc giả mai sau.
Đây là nỗi nhớ của những người yêu nhau:
“Trưa nhớ trưa
Nhớ người quân tử khăn trên vai
“Chiều…” đã trở thành điểm hẹn của nỗi nhớ, thành điệp khúc chờ đợi của “ông” – địa chỉ của nỗi nhớ ấy vừa gần vừa xa, vừa thực, vừa mộng, vừa cố nhân. nhưng cũng là một cậu bé trong tâm trí, tưởng tượng.
Hầu hết các câu đều có động cơ “chiều…”, thiên về hoài niệm, yêu thương, đa cảm. Nhưng bên cạnh đó, còn có những câu đầy triết lý, thiên về tâm thế:
“Chiều chiều đổ bóng hạc
Con ong say mật, bướm buồn hoa.
Mọi sự vật, sự việc đều tuân theo một quy luật vận động nhất định. và thời gian chính là chiếc chìa khóa vàng giúp con người nhận ra giá trị đích thực của con người và cuộc sống.
Chủ đề phổ biến nhất của lời ru là “nhớ chiều nhớ”. Từ “chiều” được lặp lại nhiều lần tạo nên giai điệu dễ đi vào lòng người.
Giống như có một thế giới đặc biệt trong lời ru. Đó là một thế giới dành cho trẻ em, vì trẻ em. Đây là thế giới của thực vật, chủ yếu là động vật. Ở đó, động vật làm những gì con người làm:
“Buổi trưa quạ che nóc nhà. .
Chim cu tách con gà và cho hình dạng của nó
Vò nấu cơm canh
Cái chính là ra chợ mua hành về nêm.
Nhưng hát ru đâu chỉ để hát ru, người ta muốn gửi gắm tâm tư tình cảm của mình qua lời ca. Trong khi tôi thức, hãy đọc cho đứa trẻ ngủ, đối mặt với tôi một mình:
CN sáng chiều sẽ giao
Trống chùa đã điểm, sao còn chưa về?’
Cũng như không gian, thời gian là một phạm trù có tầm quan trọng đặc biệt đối với nhận thức và cảm xúc của con người. Trong ca dao, ta thường bắt gặp mô típ chỉ thời gian, đặc biệt là thời điểm “buổi trưa” . Đó là một mô-típ ẩn chứa nhiều điều thú vị, nhưng cũng nhiều ẩn số đang chờ chúng ta tiếp tục khám phá và tìm hiểu.
